eclipsخسوف و كسوف      

      خسوف و كسوف بر اثر سايه زمين يا ماه به وجود مي آيند . هر دو جرم كدرند  بنابراين وقتي با نور خورشيد روشن مي شوند

هر يك سايه اي پيدا مي كنند كه در خلاف جهت خورشيد در فضا امتداد مي يابد . سايه اي كه زمين يا ماه در فضا مي اندازد چند

بخش دارد .ناحيه سايه كلي را " تمام سايه يا اومبرا " مي گويند . اومبراواژه اي لاتيني و به معناي سايه است . چون زمين و ماه

 هر دو از خورشيد كوچكترند تمام سايه هر يك از آنها به شكل مخروط است . همين طور كه سايه در فضا امتداد بيشتري مي يابد

 از قطر آن كاسته مي شود تا سرانجام به صورتي كه نقطه در مي آيد . به اشياي واقع در تمام سايه هيچ نوري مستقيما از خورشيد

نمي رسد . منطقه سايه جزئي به نام " نيم سايه يا پن اوميرا " مخروط تمام سايه رااحاطه مي كند . هر جرمي كه درون اين منطقه

 قرار داشته باشد از بخش خورشيد نور مي گيرد . اگر دو خط محصوركننده مخروط راامتداد دهيم يك مخروط معكوس به وجود

مي آيد كه " تمام سايه منفي" ناميده مي شود .

طول سايه :

  محاسبه طول سايه هاي زمين و ماه دشوار نيست . طول مخروط تمام - سايه به سه عامل بستگي دارد : الف - قطر منبع نور

( خورشيد )   ب- قطر زمين يا ماه  ج- فاصله بين خورشيد و زمين يا ماه

قطرهاي خورشيد زمين و ماه ثابت است اما فاصله هاي بين خورشيد و زمين و خورشيد و ماه متغيرند . به اين جهت طول تمام

سايه زمين يا ماه تغيير مي كند . طول متوسط تمام سايه زمين 1400000 كيلومتر و طول متوسط تمام سايه ماه 375000

كيلومتر است .

زمين وقتي ضمن گردش ماه به دور آن - گردشي كه يك دور كامل آن تقريبا يك ماه طول مي كشد - وارد سايه ماه مي شود ،

كسوف رخ مي دهد. گاهي ماه وارد سايه زمين مي شود كه نتيجه آن خسوف است . كسوف فقط در زمان ماه نو يعني زماني كه

ماه بين خورشيد و زمين قرار دارد به وقوع مي پيوندد . اما خسوف در زمان ماه كامل يا بدر كه زمين بين خورشيد و ماه است

روي مي دهد . اگر مدار ماه دقيقا در همان سطح مدار زمين به دور خورشيد بود در هر ماه نو يك كسوف و در هر ماه تمام

 يك خسوف رخ مي داد اما مدار ماه نسبت به مدار زمين تمايل مختصري كمي بيش از 5 درجه دارد .

     ماه در هر ماه دو بار از سطح مدار زمين به دور خورشيد در نقاط موسوم به گره ها يا عقدتين مدار ماه مي گذرد . به طور كلي

 ماه در اين يا آن طرف سطح مداري زمين در ماه نو يا ماه تمام است . اگر در ماه  نو ماه در سطح مدار زمين نباشد سايه آن روي

زمين نمي افتد و كسوف به وجود نمي آيد . اگر ماه هنگام بدر در سطح مدار زمين نباشد در خارج سايه زمين خواهد ماند و خسوفي

 به وجود نمي آيد . گاه گاه ماه به هنگام ماه نو يا بدر از سطح مدار زمين مي گذرد كه كسوف يا خسوف رخ مي دهد .

خسوف :

   براي اين كه خسوف رخ دهد بايد : 1- ماه در حالت بدر باشد  2- نزديك يكي از گره هاي مدار خود قرار گيرد .

   طول تمام سايه زمين حدود 1400000 كيلومتر و فاصله متوسط ماه از زمين حدود 385000 كيلومتر است    . بنابراين وقتي

كه ماه در مخروط تمام سايه فرو مي رود به مراتب به قاعده مخروط نزديكتر از راس آن است . قطر مخروط كه ماه از آن جا

مي گذرد دو برابر ونيم قطر ماه است . اگر گذار ماه از مركز سايه باشد ممكن است حدود يك ساعت در حالت خسوف كامل قرار

 گيرد .سايه ممكن است بخشي از آن را تقريبا به مدت دو ساعت بپوشاند . خسوف با ورود ماه به نيم سايه آغاز مي شود و با

خروج ماه از نيم سايه به پايان مي رسد . اما تا ماه وارد تمام سايه  نشود تاريكي مهمي رخ نخواهد داد .اگر مسير ماه از نزديك

 كناره سايه بگذرد مرحله كامل گرفت خسوف آن ممكن است فقط چند دقيقه به طول انجامد . اگر مسير ماه  چنان باشد كه فقط

 بخشي از قرص ماه  - و نه تمام آن - وارد سايه مخروطي تمام سايه شود گرفت جزئي - و نه كامل - روي مي دهد .ماه گاهي

 در مسير خود نه از مخروط تمام سايه بلكه فقط از نيم سايه مي گذرد . در چنين حالتي نوري كه ماه از يك بخش قرص خورشيد

 مي گيرد هنوز به قدري زياد است كه ماه به اندازه قابل توجهي تاريك نمي شود . مگر آن كه از فاصله بسيار نزديك سايه حقيقي

عبور كند . ماه معمولا حتي در وسط مه گرفت كامل به كلي از نظر ناپديد نمي شود بلكه با روشنايي عجيبي به رنگ مس

مي درخشد .

  خسوف زماني رخ مي دهد كه سايه زمين كه در مسير خط مستقيم تابش خورشيد قرار گرفته روي كره ماه بيفتد و ماه در قرص

كامل باشد . از آن جائي كه مدار ماه 5 درجه و 9 دقيقه انحراف دارد .  هر زماني كه زمين و ماه از نقاط آ و ب                 

عبور كند خسوف و كسوف اتفاق مي افتد. 

شكل : در پيوست .

كسوف :

    كسوف در صورتي به وقوع مي پيوندد كه : 1- ماه نو باشد 2- در نزديك يكي از گره هاي مدارش قرار گيرد .

كسوف انواع مختلفي  مانند كسوف كامل ، كسوف جزئي و كسوف حلقوي  دارد .  طول متوسط سايه زمين حدود 375000 كيلومتر

 است كه هرگز از 380000 كيلومتر تجاوز نمي كند . اما فاصله متوسط زمين از ماه تقريبا به 385000 كيلو متر مي رسد به

 طوري كه عموما تمام سايه ماه - سايه حقيقي آن - به اندازه كافي دراز نيست تا به زمين برسد اما گاهي فاصله ماه از زمين فقط

365000 كيلومتر است در اين حالت سايه حقيقي روي بخش كوچكي از زمين مي افتد و يك كسوف كامل روي ناحيه اي كه

 قطر آن از 270 كيلومتر نمي تواند تجاوز كند به وجود مي آورد . گاهي نيز فاصله ماه از سطح زمين به به 406000 كيلومتر

مي رسد كه اگر در آن حال ماه بين زمين و خورشيد قرار گيرد تمام سايه منفي آن به طور جزئي ناحيه كوچكي از سطح زمين

را تاريك مي كند و يك كسوف حلقوي در آن نقطه پديد مي آيد و يك كسوف حلقوي دوره خورشيد بر گرد ماه تاريك به صورت

 يك حلقه نوراني به نظر مي آيد .

 در اطراف ناحيه اي كه در آنجا كسوف كامل يا حلقوي رخ مي دهد هميشه ناحيه به مراتب بزرگتري هست كه در آن كسوف

 جزئي ديده مي شود . بيش از 3000 كيلومتر امتداد مي يابد . گاهي ناحيه كسوف جزئي تقريبا تا 5000 كيلومتر از هر طرف

مسير كسوف كامل امتداد پيدا مي كند .

سايه ماه با سرعت 1700 كيلومتر در ساعت از اين مسير مي گذرد . طولاني ترين مدت كسوف در بهترين شرايط 5/7 دقيقه

است . در هنگام كسوف هرگز مستقيم به آفتاب نگاه نكنيد .

<span lang="FA" style="line-height: 130%; font-family: 'Times New Roman','serif'; colo

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: